Reserve Bank Of Australia Museum building exterior in Sydney

रिजर्व बैंक ऑफ़ ऑस्ट्रेलिया संग्रहालय

Sidni, Ostreliya

रिजर्व बैंक ऑफ ऑस्ट्रेलिया (RBA) संग्रहालय सिडनी: यात्रा घंटे, टिकट और ऐतिहासिक जानकारी

दिनांक: 03/07/2025

परिचय

सिडनी के सेंट्रल बिजनेस डिस्ट्रिक्ट के केंद्र में स्थित, रिजर्व बैंक ऑफ ऑस्ट्रेलिया (RBA) संग्रहालय राष्ट्र के आर्थिक विकास और मौद्रिक विरासत में रुचि रखने वाले किसी भी व्यक्ति के लिए एक प्रमुख गंतव्य है। प्रतिष्ठित और विरासत-सूचीबद्ध RBA मुख्यालय में 65 मार्टिन प्लेस में स्थित, संग्रहालय ऑस्ट्रेलिया के मुद्रा इतिहास - औपनिवेशिक बैंकनोट से लेकर विश्व-अग्रणी पॉलिमर नवाचारों तक - की एक तल्लीन करने वाली यात्रा प्रदान करता है (Reserve Bank of Australia Museum)। यह राष्ट्रीय समृद्धि को आकार देने में रिजर्व बैंक की महत्वपूर्ण भूमिका और अद्वितीय वास्तुशिल्प और कलात्मक खजानों को भी प्रदर्शित करता है।

ध्यान दें: जुलाई 2025 तक, संग्रहालय अपनी विरासत को संरक्षित करने और स्थिरता बढ़ाने के लिए नवीनीकरण के लिए अस्थायी रूप से बंद है। इस अवधि के दौरान, आगंतुक ऑनलाइन संग्रहालय के डिजिटल संग्रह और आभासी प्रदर्शनियों का आनंद ले सकते हैं। संग्रहालय फिर से खुलने पर नि:शुल्क प्रवेश और निर्देशित पर्यटन की पेशकश जारी रखेगा। नवीनतम अपडेट के लिए, आधिकारिक RBA संग्रहालय वेबसाइट देखें और उनके सोशल मीडिया चैनलों (RBA History, Wikipedia - Reserve Bank of Australia) का अनुसरण करें।

विषय-सूची

ऑस्ट्रेलिया में केंद्रीय बैंकिंग की उत्पत्ति

ऑस्ट्रेलिया की केंद्रीय बैंकिंग की कहानी 1911 में कॉमनवेल्थ बैंक ऑफ ऑस्ट्रेलिया की स्थापना के साथ शुरू हुई। शुरू में एक सरकारी स्वामित्व वाली बचत और व्यापार बैंक के रूप में स्थापित, इसने धीरे-धीरे नोट जारी करने और सरकार के बैंकर के रूप में कार्य करने सहित केंद्रीय बैंकिंग जिम्मेदारियों को संभाला (unreserved.rba.gov.au)। 1910 में, कानून ने एक राष्ट्रीय कागज मुद्रा प्रणाली बनाई, जिससे ऑस्ट्रेलिया के एकीकृत बैंकिंग ढांचे की नींव रखी गई (RBA History)।


रिजर्व बैंक ऑफ ऑस्ट्रेलिया में संक्रमण

1950 के दशक तक, यह स्पष्ट हो गया था कि कॉमनवेल्थ बैंक की दोहरी वाणिज्यिक और केंद्रीय बैंकिंग भूमिकाओं में टकराव था। रिजर्व बैंक अधिनियम 1959 ने जनवरी 1960 में रिजर्व बैंक ऑफ ऑस्ट्रेलिया को एक स्वतंत्र केंद्रीय बैंक के रूप में स्थापित करके, वाणिज्यिक कार्यों को अलग करके इसका समाधान किया (unreserved.rba.gov.au; Wikipedia - Reserve Bank of Australia)। RBA का जनादेश मुद्रा स्थिरता बनाए रखने, पूर्ण रोजगार को बढ़ावा देने और आर्थिक कल्याण को बढ़ावा देने पर केंद्रित है (RBA History)।


अर्थव्यवस्था में RBA की भूमिका

रिजर्व बैंक ऑस्ट्रेलिया की मौद्रिक नीति का प्रबंधन करता है, मुख्य रूप से मुद्रास्फीति को नियंत्रित करने और आर्थिक गतिविधि को प्रभावित करने के लिए आधिकारिक नकद दर का उपयोग करता है। 1993 से, RBA ने स्थिरता के लिए 2-3% मुद्रास्फीति का लक्ष्य रखा है (Wikipedia - Reserve Bank of Australia)। RBA देश के सोने और विदेशी मुद्रा भंडार की भी देखरेख करता है, सरकार को बैंकिंग सेवाएं प्रदान करता है, और भुगतान प्रणाली की स्थिरता सुनिश्चित करता है। 1998 से, ऑस्ट्रेलियाई सतर्कता विनियमन प्राधिकरण (APRA) द्वारा विवेकपूर्ण बैंकिंग पर्यवेक्षण का प्रबंधन किया गया है, जिससे RBA को मुख्य केंद्रीय बैंकिंग कार्यों पर ध्यान केंद्रित करने की अनुमति मिली है (unreserved.rba.gov.au)।


रिजर्व बैंक ऑफ ऑस्ट्रेलिया संग्रहालय का दौरा

स्थान और पहुंच

संग्रहालय 65 मार्टिन प्लेस में, सिडनी के सीबीडी में रिजर्व बैंक के मुख्यालय के भीतर स्थित है (museum.rba.gov.au)। मार्टिन प्लेस एक केंद्रीय पैदल मार्ग है, जो एनएसडब्ल्यू संसद और राज्य पुस्तकालय जैसे महत्वपूर्ण संस्थानों के करीब है।

पहुंच: संग्रहालय व्हीलचेयर के अनुकूल है, जिसमें विकलांग आगंतुकों के लिए सुविधाएं हैं।

यात्रा घंटे और टिकट

  • वर्तमान स्थिति: जुलाई 2025 तक नवीनीकरण के लिए अस्थायी रूप से बंद है।
  • आभासी पहुंच: डिजिटल प्रदर्शनियां और संसाधन museum.rba.gov.au पर उपलब्ध हैं।
  • प्रवेश: सामान्य प्रवेश के लिए कोई टिकट आवश्यक नहीं है, प्रवेश नि:शुल्क है।
  • फिर से खुलना: नवीनतम अपडेट आधिकारिक संग्रहालय वेबसाइट और सोशल मीडिया चैनलों पर पोस्ट किए जाएंगे।

निर्देशित पर्यटन और कार्यक्रम

नवीनीकरण के दौरान निर्देशित पर्यटन और विशेष कार्यक्रम रुके हुए हैं। जब खुला हो, तो संग्रहालय RBA के इतिहास, मुद्रा डिजाइन और वास्तुकला का पता लगाने वाले पर्यटन प्रदान करता है।


संग्रहालय की मुख्य बातें और संग्रह

  • व्यापक बैंकनोट संग्रह: ऑस्ट्रेलिया द्वारा जारी हर ऑस्ट्रेलियाई बैंकनोट, दुर्लभ औपनिवेशिक नोटों से लेकर आधुनिक पॉलिमर डिजाइनों तक।
  • सिक्के और न्यूमिज़माटिक वस्तुएं: ऑस्ट्रेलिया के मौद्रिक कथा को दर्शाने वाली चयनित वस्तुएं (WhichMuseum)।
  • अभिलेखागार दस्तावेज: डिजाइन स्केच, छपाई प्लेटें, और ऐतिहासिक तस्वीरें।
  • अभिनव प्रौद्योगिकी: जालसाजी-विरोधी सुविधाओं और पॉलिमर बैंकनोटों के विकास पर प्रदर्शनियां।
  • कला और डिजाइन: कूम्ब्स संग्रह और फ्रेड वार्ड द्वारा तैयार किए गए फर्नीचर (Reserve Bank of Australia Museum)।
  • इंटरैक्टिव डिस्प्ले: हैंड्स-ऑन गतिविधियां और मल्टीमीडिया प्रस्तुतियां आर्थिक अवधारणाओं और सुरक्षा सुविधाओं की व्याख्या करती हैं।

आस-पास के आकर्षण और यात्रा युक्तियाँ

मार्टिन प्लेस का केंद्रीय स्थान संग्रहालय को पता लगाने के लिए एक आदर्श प्रारंभिक बिंदु बनाता है:

  • सिडनी ओपेरा हाउस
  • रॉयल बॉटैनिकल गार्डन
  • कस्टम्स हाउस
  • सिडनी का संग्रहालय

यात्रा युक्तियाँ:

  • मार्टिन प्लेस स्टेशन (ट्रेन), बस और लाइट रेल द्वारा सुलभ।
  • चलने के लिए आरामदायक जूते पहनें।
  • सिडनी में पूरे दिन के लिए अन्य सांस्कृतिक आकर्षणों के साथ अपनी यात्रा को मिलाएं।

पारंपरिक संरक्षक को स्वीकार करना

RBA संग्रहालय भूमि के पारंपरिक संरक्षकों, आदिवासी और टोरेस स्ट्रेट आइलैंडर लोगों को स्वीकार करता है और अतीत और वर्तमान के बुजुर्गों का सम्मान करता है, जो समावेशिता और सटीक ऐतिहासिक प्रतिनिधित्व के प्रति प्रतिबद्धता को दर्शाता है।


अक्सर पूछे जाने वाले प्रश्न (FAQ)

प्रश्न: यात्रा का समय क्या है? ए: आम तौर पर सोमवार से शुक्रवार, सुबह 10:00 बजे से शाम 4:00 बजे तक; सप्ताहांत और सार्वजनिक छुट्टियों पर बंद। नवीनतम स्थिति की पुष्टि आधिकारिक वेबसाइट पर करें।

प्रश्न: क्या प्रवेश शुल्क है? ए: नहीं, प्रवेश नि:शुल्क है।

प्रश्न: क्या निर्देशित पर्यटन उपलब्ध हैं? ए: हाँ, आमतौर पर अपॉइंटमेंट द्वारा; वर्तमान में नवीनीकरण के कारण रोका गया है।

प्रश्न: क्या संग्रहालय सुलभ है? ए: हाँ, व्हीलचेयर पहुंच और अनुरूप सहायता सेवाएं प्रदान की जाती हैं।

प्रश्न: क्या मैं तस्वीरें ले सकता हूँ? ए: अधिकांश क्षेत्रों में गैर-फ्लैश फोटोग्राफी की अनुमति है; प्रतिबंधों की जाँच करें।

प्रश्न: मैं वहां कैसे पहुंच सकता हूँ? ए: मार्टिन प्लेस स्टेशन, या पास के बस और लाइट रेल स्टॉप के माध्यम से।


अद्यतित रहना और आगे के संसाधन

पुनः खुलने की तारीखों, कार्यक्रमों और प्रदर्शनियों के बारे में सूचित रहने के लिए आधिकारिक RBA संग्रहालय वेबसाइट पर जाएँ और उनके सोशल मीडिया चैनलों का अनुसरण करें। जब संग्रहालय बंद हो तो आभासी पर्यटन और शैक्षिक सामग्री का अन्वेषण करें। सिडनी के सांस्कृतिक स्थलों की अपनी यात्रा को बेहतर बनाने के लिए Audiala ऐप डाउनलोड करें।


प्रमुख मील के पत्थर की समयरेखा

  • 1910: राष्ट्रीय कागज मुद्रा का परिचय
  • 1911: कॉमनवेल्थ बैंक की स्थापना
  • 1945: केंद्रीय बैंकिंग शक्तियों को औपचारिक रूप दिया गया
  • 1959: रिजर्व बैंक अधिनियम पारित
  • 1960: रिजर्व बैंक ऑफ ऑस्ट्रेलिया ने संचालन शुरू किया
  • 1991: कॉमनवेल्थ बैंक का निजीकरण
  • 1998: APRA को बैंकिंग पर्यवेक्षण हस्तांतरित

निष्कर्ष

रिजर्व बैंक ऑफ ऑस्ट्रेलिया संग्रहालय ऑस्ट्रेलिया की मौद्रिक विरासत, तकनीकी नवाचार और केंद्रीय बैंकिंग इतिहास की एक सम्मोहक खोज प्रदान करता है। इसके आकर्षक प्रदर्शनियों, इंटरैक्टिव डिस्प्ले और सुलभ स्थान इसे सभी पृष्ठभूमियों के आगंतुकों के लिए सिडनी का एक प्रमुख ऐतिहासिक स्थल बनाते हैं। यद्यपि यह नवीनीकरण के लिए अस्थायी रूप से बंद है, संग्रहालय डिजिटल चैनलों के माध्यम से शिक्षित और प्रेरित करना जारी रखता है और निकट भविष्य में बेहतर सुविधाओं और कार्यक्रमों के साथ पूर्ण संचालन फिर से शुरू करेगा।

नवीनतम अपडेट के लिए, आधिकारिक संग्रहालय वेबसाइट पर जाएँ, Audiala ऐप डाउनलोड करें, और सोशल मीडिया पर संग्रहालय का अनुसरण करें। रिजर्व बैंक ऑफ ऑस्ट्रेलिया संग्रहालय में ऑस्ट्रेलिया की आर्थिक कहानी की अपनी यात्रा शुरू करें।


संदर्भ


Visit The Most Interesting Places In Sidni

अक्कोर स्टेडियम
अक्कोर स्टेडियम
अक्षांश
अक्षांश
Anzac पुल
Anzac पुल
Anzac स्मारक
Anzac स्मारक
बैस और फ्लिंडर्स पॉइंट
बैस और फ्लिंडर्स पॉइंट
बेलवॉयर सेंट थिएटर
बेलवॉयर सेंट थिएटर
बेन्नेलोंग ब्रिज
बेन्नेलोंग ब्रिज
Bennelong Apartments
Bennelong Apartments
बेर आइलैंड किला
बेर आइलैंड किला
ब्लैकटाउन बेसबॉल स्टेडियम
ब्लैकटाउन बेसबॉल स्टेडियम
बॉल्स हेड रिजर्व
बॉल्स हेड रिजर्व
बोल्टन और वॉट स्टीम इंजन
बोल्टन और वॉट स्टीम इंजन
ब्रैडफील्ड
ब्रैडफील्ड
ब्रेट व्हाइटले स्टूडियो
ब्रेट व्हाइटले स्टूडियो
ब्रिजक्लाइम्ब सिडनी
ब्रिजक्लाइम्ब सिडनी
Carriageworks
Carriageworks
चाउ चक विंग संग्रहालय
चाउ चक विंग संग्रहालय
द क्रेसेंट
द क्रेसेंट
द स्टार
द स्टार
द व्हार्फ थिएटर
द व्हार्फ थिएटर
डार्लिंग हार्बर
डार्लिंग हार्बर
डार्लिंग हार्बर कैरोसेल
डार्लिंग हार्बर कैरोसेल
डार्लिंगहर्स्ट थिएटर
डार्लिंगहर्स्ट थिएटर
डॉयचे बैंक प्लेस
डॉयचे बैंक प्लेस
एचएमएस एंडेवर
एचएमएस एंडेवर
एडब्ल्यूए टॉवर
एडब्ल्यूए टॉवर
एएमपी बिल्डिंग, सिडनी
एएमपी बिल्डिंग, सिडनी
एक्सपेरिमेंट फार्म कॉटेज
एक्सपेरिमेंट फार्म कॉटेज
एल अलामीन फव्वारा
एल अलामीन फव्वारा
एलिजाबेथ फार्म
एलिजाबेथ फार्म
एमएलसी सेंटर
एमएलसी सेंटर
एनमोर थिएटर
एनमोर थिएटर
ग्लेड्सविल ब्रिज
ग्लेड्सविल ब्रिज
ग्लेन स्ट्रीट थिएटर
ग्लेन स्ट्रीट थिएटर
हाइड पार्क बैरक
हाइड पार्क बैरक
हेडलैंड पार्क
हेडलैंड पार्क
Hmas Advance
Hmas Advance
Hmas Onslow
Hmas Onslow
हॉर्डर्न पवेलियन
हॉर्डर्न पवेलियन
हर मैजेस्टी का थिएटर
हर मैजेस्टी का थिएटर
जेनेसियन थिएटर
जेनेसियन थिएटर
जनरल पोस्ट ऑफिस, सिडनी
जनरल पोस्ट ऑफिस, सिडनी
जुबिली ओवल
जुबिली ओवल
कैडमैन का कॉटेज
कैडमैन का कॉटेज
कैपिटल थिएटर
कैपिटल थिएटर
कैप्टन कुक मेमोरियल ओबेलिस्क
कैप्टन कुक मेमोरियल ओबेलिस्क
काकाटू द्वीप
काकाटू द्वीप
केंद्रीय रेलवे स्टेशन
केंद्रीय रेलवे स्टेशन
क्राइटेरियन थिएटर
क्राइटेरियन थिएटर
क्वीन विक्टोरिया बिल्डिंग
क्वीन विक्टोरिया बिल्डिंग
लेकम्बा मस्जिद
लेकम्बा मस्जिद
लेनॉक्स ब्रिज, ग्लेनब्रुक
लेनॉक्स ब्रिज, ग्लेनब्रुक
लेनॉक्स ब्रिज, पैर्रामट्टा
लेनॉक्स ब्रिज, पैर्रामट्टा
लूना पार्क
लूना पार्क
मैक्वेरी लाइटहाउस
मैक्वेरी लाइटहाउस
मैक्वेरी विश्वविद्यालय
मैक्वेरी विश्वविद्यालय
मैनली कला गैलरी और संग्रहालय
मैनली कला गैलरी और संग्रहालय
मैरीयन स्ट्रीट थिएटर
मैरीयन स्ट्रीट थिएटर
मारकोनी स्टेडियम
मारकोनी स्टेडियम
मिनर्वा थिएटर
मिनर्वा थिएटर
मिसेज़ मैक्वेरीज़ चेयर
मिसेज़ मैक्वेरीज़ चेयर
मोस्मन कला गैलरी और सामुदायिक केंद्र (भवन)
मोस्मन कला गैलरी और सामुदायिक केंद्र (भवन)
म्यूजियम रेलवे स्टेशन
म्यूजियम रेलवे स्टेशन
नॉर्मन लिंडसे गैलरी और संग्रहालय
नॉर्मन लिंडसे गैलरी और संग्रहालय
न्याय और पुलिस संग्रहालय
न्याय और पुलिस संग्रहालय
न्यू साउथ वेल्स की कला गैलरी
न्यू साउथ वेल्स की कला गैलरी
न्यू टिवोली थिएटर
न्यू टिवोली थिएटर
ऑरोरा प्लेस
ऑरोरा प्लेस
ऑस्ट्रेलिया का समकालीन कला संग्रहालय
ऑस्ट्रेलिया का समकालीन कला संग्रहालय
ऑस्ट्रेलियाई और चीनी कला और संस्कृति संस्थान
ऑस्ट्रेलियाई और चीनी कला और संस्कृति संस्थान
ऑस्ट्रेलियाई राष्ट्रीय समुद्री संग्रहालय
ऑस्ट्रेलियाई राष्ट्रीय समुद्री संग्रहालय
ऑस्ट्रेलियाई संग्रहालय
ऑस्ट्रेलियाई संग्रहालय
पैलेस थिएटर
पैलेस थिएटर
पैरामट्टा पार्क
पैरामट्टा पार्क
फिंगर व्हार्फ
फिंगर व्हार्फ
फोर्ट डेनिसन
फोर्ट डेनिसन
पिरमोंट ब्रिज
पिरमोंट ब्रिज
प्लाज़ा थिएटर
प्लाज़ा थिएटर
प्रिंस ऑफ वेल्स अस्पताल, सिडनी
प्रिंस ऑफ वेल्स अस्पताल, सिडनी
प्रयुक्त कला और विज्ञान संग्रहालय
प्रयुक्त कला और विज्ञान संग्रहालय
राज्य रंगमंच
राज्य रंगमंच
रानी विक्टोरिया की प्रतिमा
रानी विक्टोरिया की प्रतिमा
Regimental Square
Regimental Square
रेजेंट थिएटर
रेजेंट थिएटर
रिजर्व बैंक ऑफ़ ऑस्ट्रेलिया संग्रहालय
रिजर्व बैंक ऑफ़ ऑस्ट्रेलिया संग्रहालय
रिवरसाइड थिएटर पैरामाटा
रिवरसाइड थिएटर पैरामाटा
रोज़लिन पैकर थिएटर
रोज़लिन पैकर थिएटर
Sceggs Darlinghurst
Sceggs Darlinghurst
Scenic World
Scenic World
सेंट मारोन कैथेड्रल, सिडनी
सेंट मारोन कैथेड्रल, सिडनी
सेंट पैट्रिक चर्च, द रॉक्स
सेंट पैट्रिक चर्च, द रॉक्स
सेंट पैट्रिक सेमिनरी
सेंट पैट्रिक सेमिनरी
सी लाइफ सिडनी एक्वेरियम
सी लाइफ सिडनी एक्वेरियम
सिडनी अस्पताल
सिडनी अस्पताल
सिडनी बंदरगाह पुल
सिडनी बंदरगाह पुल
सिडनी बस संग्रहालय
सिडनी बस संग्रहालय
सिडनी चिल्ड्रन्स हॉस्पिटल
सिडनी चिल्ड्रन्स हॉस्पिटल
सिडनी हार्बर नेशनल पार्क
सिडनी हार्बर नेशनल पार्क
सिडनी का संग्रहालय
सिडनी का संग्रहालय
सिडनी क्रिकेट मैदान
सिडनी क्रिकेट मैदान
सिडनी लिरिक
सिडनी लिरिक
सिडनी में जापान का महावाणिज्य दूतावास
सिडनी में जापान का महावाणिज्य दूतावास
सिडनी में रेलवे
सिडनी में रेलवे
सिडनी ओलंपिक पार्क
सिडनी ओलंपिक पार्क
सिडनी ओपेरा हाउस
सिडनी ओपेरा हाउस
सिडनी फुटबॉल स्टेडियम
सिडनी फुटबॉल स्टेडियम
सिडनी स्मारक
सिडनी स्मारक
सिडनी सम्मेलन और प्रदर्शनी केंद्र
सिडनी सम्मेलन और प्रदर्शनी केंद्र
सिडनी शोग्राउंड
सिडनी शोग्राउंड
सिडनी टकसाल
सिडनी टकसाल
सिडनी टॉवर
सिडनी टॉवर
सिडनी ट्रामवे संग्रहालय
सिडनी ट्रामवे संग्रहालय
सिडनी वेधशाला
सिडनी वेधशाला
सिडनी विश्वविद्यालय
सिडनी विश्वविद्यालय
सिडनी यहूदी संग्रहालय
सिडनी यहूदी संग्रहालय
सिमोर केंद्र
सिमोर केंद्र
सिटी रेसिटल हॉल
सिटी रेसिटल हॉल
सिटिग्रुप सेंटर
सिटिग्रुप सेंटर
स्किनर्स फैमिली होटल
स्किनर्स फैमिली होटल
संसद भवन
संसद भवन
स्प्रिंगवुड पुस्तकालय
स्प्रिंगवुड पुस्तकालय
सरकारी भवन
सरकारी भवन
स्टेबल्स थिएटर, सिडनी
स्टेबल्स थिएटर, सिडनी
Suncorp Place
Suncorp Place
तानिया पार्क
तानिया पार्क
थिएटर रॉयल, सिडनी
थिएटर रॉयल, सिडनी
वारविक फार्म रेसवे
वारविक फार्म रेसवे
Verbrugghen Hall
Verbrugghen Hall
वेस्टमीड अस्पताल
वेस्टमीड अस्पताल
वेवर्ली काउंसिल
वेवर्ली काउंसिल
विनयार्ड रेलवे स्टेशन
विनयार्ड रेलवे स्टेशन
वर्ल्ड टॉवर
वर्ल्ड टॉवर
यिनिन्माद्येमी - तुमने गिरा दिया
यिनिन्माद्येमी - तुमने गिरा दिया